Moe na werk? Zo houdt je meer balans

Ben je na een werkdag moe terwijl je een zittend beroep hebt? Je bent niet de enige die hier last van heeft. Er zijn veel mensen die na een werkdag moe thuiskomen en geen puf hebben om nog iets te doen. En zelf ken ik het ook maar al te goed. Uitgeput thuiskomen, terwijl ik alleen qua lichamelijke activiteit van spreekkamer naar wachtkamer loop. Daarom ben ik bij mezelf te rade gegaan waar ik dan wél zo moe van werd. Waardoor wordt je ondanks een niet-fysiek beroep moe? Wat zijn de oorzaken? Hoe kan je zorgen dat je meer energie behoudt?

Ben jij je werk?

In ons leven nemen we meerdere rollen aan. Zo zijn we thuis bijvoorbeeld de partner, de vader of moeder, de broer of zus. En ook op werk nemen we een rol aan. We zijn de collega, de manager, de praktijkhouder of de waarnemer. En aan deze rollen hangen eigenschappen. Eigenschappen die jij bezit, of beter gezegd, eigen hebt gemaakt. Met deze eigenschappen in die rollen die je vervult in het leven is helemaal niks mis. Pas op het moment dat je identificatie met die rol zo sterk is en het in stand houden daarvan zo belangrijk voor je is geworden, kunnen er problemen ontstaan. Je staat op dat moment in dienst van de rol die je hebt aangenomen, in plaats van dat je in het moment ervaart wat goed voor je is.

Onze identificatie met ons werk

In deze rollen die we hebben aangenomen schuilt een identificatie die sterker kan zijn dan we in het dagelijks leven beseffen. We worden ons vaak pas bewust van onze identificatie met ons werk op het moment dat het wegvalt, of als het even niet lekker loopt. Dan gaan we ook twijfelen of onze eigenschappen, waar we eerst zo trots op waren, wel echt van ons zijn. Kortom, als je werk jou identificatie is geworden van wie jij bent, heeft het de leiding over jou gekregen. Jij hebt dan geen leiding meer over je eigenschappen in de rol. Het is voor jou dan belangrijker om een goede prestatie te leveren dan in verbinding te staan met jezelf, waardoor je niet voelt wat in het moment goed voor je is. Hoe komt het dat je dan moe bent na een werkdag?

Waarom zijn we moe na werk?

Natuurlijk is het logisch dat je ná werk niet net zo fit bent als toen je er heenging. Maar uitgeput thuis komen na een zittende werkdag en te moe om jezelf tot dagelijks activiteiten aan te zetten, is het andere uiterste. Zo kan het al veel moeite kosten om een gezonde maaltijd te maken, jezelf te motiveren om te sporten of juist niet te snoepen. De vermoeidheid waar ik het nu over heb is mentale vermoeidheid. Hierbij voel jij je vaak ook fysiek erg moe, terwijl je lichamelijk weinig hebt gedaan. Het lijkt er steeds vaker op dat deze vermoeidheid heel normaal is en dat dit bij het werkende leven hoort. Toch is het veel minder normaal dan we denken. Wat is mentale vermoeidheid?

Mentale vermoeidheid

Bij mentale vermoeidheid ben je te lang cognitief bezig geweest. Hierbij is je brein continu bezig om problemen op te lossen. Deze problemen kunnen heel verschillend van aard zijn. In ons dagelijks leven en daarbij ook op werk, zijn we er namelijk op gericht, oplossingen te bedenken. Daarbij ligt in ieder beroep een andere focus. Wat er vervolgens gebeurd is dat je op werk de hele dag door bezig bent taakgericht te werken en daarbij is je brein continu betrokken. En als er niet voldoende pauzemomenten zijn betekent dit dat je continu “aanstaat”. Dit “aanstaan” zorgt voor stress met als gevolg mentale vermoeidheid. Waardoor staan we continu “aan”?

 Oorzaken van vermoeidheid na werk

Als we continu “aanstaan” met ons brein betekent dit dat we minder goed voelen waar onze behoeftes gedurende de dag zijn. We gaan dan mee met de snelheid van de dag. Dit “aanstaan” gebeurt op verschillende manieren gedurende de werkdag, waardoor vermoeidheid ná werk ontstaat.

1. Emoties

Een klagende collega, een lastig gesprek met een patiënt, een moeizame vergadering, een volle agenda waar je tegenop ziet. Het zijn enkele voorbeelden van situaties die je tegen kan komen op werk die een emotie teweeg brengt. Deze negatieve emoties geven spanning en hoe meer van deze situaties op een dag gebeuren, hoe meer spanning je opbouwt. Door deze spanning ga je vaak verkeerd ademen en door dit alles raak je mentaal (over)vermoeid.

2. Geen pauze

Een drukke agenda, een spoed consult tussen het spreekuur door, overleggen/vergaderingen met collega’s. Het zijn allemaal redenen waarom we geen pauzes tussen ons werk door nemen en we dus continu “aan” blijven staan. Maar juist in de pauzemomenten kan je even “offline” en hierdoor kan je brein juist weer even opladen. Even geen prikkels, geen telefoon of werkgerelateerde gesprekken waar je op moet reageren, maar een gezonde lunch en beweging. Juist door deze pauzes kan je daarna weer empathisch communiceren in de spreekkamer en blijf je mentaal flexibel. Geen “offline” momenten in de dag betekent dat je mentaal teveel “aanstaat” en je ná werk vermoeid bent.

3. Identificatie met je werk

Op het moment dat we in dienst van ons werk staan door de sterke identificatie ermee, schuilt het gevaar dat we niet meer in het moment voelen wat goed voor ons is. De hoge normen, het perfectionisme, het beschikbaar zijn voor andere etc. hebben de leiding over je gekregen in plaats van dat ze in dienst staan van je rol. Ons werk wordt belangrijker dan ons eigen gevoel. Je gaat je grenzen over, je neemt te veel hooi op je vork en blijft jezelf mentaal stimuleren ook al verteld je lichaam wat anders. Niet gek dat je dan mentaal vermoeid raakt.

Hoe zorg je dat je energie behoudt

Dat werk energie kost is niet het probleem, want op een bepaalde manier geeft werk je ook weer energie terug. Waar het vaak mis gaat, is op het moment dat we te sterk geïdentificeerd zijn met ons werk en niet meer voelen wat goed voor ons is op de dag zelf. Hoe zorg je dat je meer energie behoudt in de dag?

1. Deel je dag goed in

Het is belangrijk om te kijken op welk moment van de dag jij het meest productief bent. Zo gebruik jij je energie het meest efficiënt. Plan op dat moment in waar je alert en gefocust moet zijn. Als dit in de ochtend is, zorg dan dat je het spreekuur houdt met de meeste patiënten, zodat je in de middag je administratie en overleggen kan doen. Zorg daarnaast dat je tijd inplant om gezond te kunnen eten en te bewegen. Gezonde voeding houdt ook in dat je voldoende drinkt gedurende de dag en je de tijd neemt om rustig te eten. Bewegen, zoals een kleine wandeling (bijvoorbeeld als je naar een visite moet) is gezond voor lichaam en geest, waardoor je daarna ook productiever bent.

2. Zorg voor “offline” momenten

Het is gebruikelijk om de hele dag bezig te zijn waardoor we continu “aanstaan”. In de pauzes, als we die al nemen, reageren we op onze berichten van vrienden of lezen snel even het nieuws op onze telefoon. Het is echter belangrijk om af en toe even je taakgerichte denken uit te zetten en “offline” te gaan. Hierdoor krijg je ideeën, ben je gelukkiger met jezelf en kan je met meer geduld en empathie luisteren en reageren op anderen. Tijdens deze momenten is het belangrijk om even bewust te worden van je ademhaling zodat je kan ontspannen. Het stress-systeem kan dan even uit, waardoor er weer een natuurlijke balans ontstaat in je autonome zenuwstelsel. Tip: ga ergens rustig zitten en kijk om je heen zonder enig oordeel of loop rustig een rondje en observeer wat er voorbij komt.

3. Doe je werk met plezier

Iets waar we vaak niet bij stil staan is dat negatieve emoties veel energie kosten. Dit kunnen emoties van jezelf zijn ten opzicht van je werk of het kunnen de emoties op de werkvloer zijn. Natuurlijk kan en hoef je niet alles leuk en positief te vinden van je werk. Maar ga je naar je werk en merk je dat jij jezelf niet capabel genoeg voelt, je bang bent om fouten te maken, jezelf continu denkt te moeten verdedigen, dan kosten deze gevoelens veel energie. Daarnaast kan het ook zo zijn dat de werksfeer meer negatief, dan positief is. Onvrede bij collega’s, continu lastige gesprekken met cliënten/patiënten, teveel werk wat stress geeft. Ook dan gaat het werkplezier weg. Tip; kijk hoe jij naar je werk gaat. Voel je intern negatieve emoties? Is de werksfeer voor lange tijd negatief? Dan is dat mogelijk een reden om actie te ondernemen, zodat je meer energie overhoudt. 

Op de hoogte blijven van nieuws, tips en informatie over het coronavirus, gezondheid, het werk als huisarts en mijn dagelijkse leven? Meld je hier aan om elke nieuwste blog in je e-mail te ontvangen.