Hoeveel tijd per dag besteed jij aan zelfzorg als huisarts? Zelf heb ik gemerkt dat juist op drukke werkdagen als waarnemer, zelfzorg van belang is. Als ik dit niet doe, dan ben ik na een werkdag kapot en heb ik veel minder werkplezier. Zelfzorg is dus belangrijk voor mijn eigen gezondheid, maar ook hoe ik mijn werk doe en andere mensen help. Zelf probeer ik elke werkdag bewust om te gaan met zelfzorg. Hoe zorg ik op drukke werkdagen, waar er veel van me verwacht wordt, goed voor mezelf? En waarom is zelfzorg zo belangrijk?
Zelfzorg is belangrijk voor mijn eigen gezondheid, maar ook hoe ik mijn werk doe en andere help.
Waarom ik zelfzorg zo belangrijk vind
Het kan wat egocentrisch klinken als ik zeg dat ik het heel belangrijk vindt om goed voor mezelf te zorgen als ik werk, want als huisarts ben je er juist voor de ander. Toch zeg ik het en schrijf ik er zelfs een blog over. Waarom vind ik zelfzorg zo belangrijk?
Het belang van zelfzorg op werkdagen
Gemiddeld genomen werken we als huisarts 44 uur per week. Dit betekent dat we 26% van onze tijd werken. En als we daarbij bedenken dat door goede zelfzorg je chronische aandoeningen kunt voorkomen, zoals hart- en vaatziekten, diabetes en kanker, dan weet ik wel waar ik voor kies op mijn werkdagen. Namelijk bewuste keuzes maken, zodat ik chronische ziekte kan voorkomen die te voorkomen zijn. Naast dat zelfzorg belangrijk is om chronische ziekten te voorkomen is zelfzorg essentieel om je werk vol te houden (werkplezier) en goede zorg te kunnen leveren. Zelfzorg is dus indirect misschien wel het belangrijkste instrument voor een gezonde gezondheidszorg. Want zonder zelfzorg, kan je geen optimale zorg leveren aan anderen.
Zelfzorg op een doordeweekse dag
In mijn blog “Het belang van zelfzorg voor de huisarts” lees je over wat zelfzorg is en uit welke domeinen zelfzorg bestaat. Zelfzorg betekent eigenlijk dat je een gezonde leefstijl nastreeft. Maar wat is zelfzorg praktisch gezien op een normale werkdag? Hoe doe je dit als je een (over)volle agenda hebt?
Zelfzorg op werk
Elke werkdag is anders en elke praktijk is op zijn eigen manier ingedeeld. Hoe zorg je gedurende de dag goed voor jezelf? Voor mij geld het volgende. Ik moet kunnen ademen en hier heb ik zelf de grootste invloed op. Niemand ontneemt mij namelijk de adem, behalve ikzelf. Op het moment dat de agenda vol zit, overlegjes blijven komen of er een spoed visite tussen het spreekuur komt, dan kan ik nog steeds gezond blijven ademen. Alleen dit is niet altijd even gemakkelijk. Maar zonder gezonde ademhaling, schiet ik in mijn stress-systeem en dit heeft dan direct effect op hoe ik mij voel. Daarnaast bestaat zelfzorg uit het nemen van voldoende pauzes (ontspanning), de voedingskeuzes die je maakt, hoeveel je beweegt op je werkdag en of je na werk nog tijd inplant voor zowel zingeving, sociale activiteiten en voldoende slaap. Welke keuzes maak ik om zo goed mogelijk voor mezelf te zorgen op werkdagen?
Praktische tips voor zelfzorg op werkdagen
Langzamerhand heb ik gemerkt welke keuzes belangrijk zijn, om op een werkdag goed voor mezelf te zorgen. En door deze keuzes, betekent het soms dat ik afstand doe van routines of gewoontes die ik voorheen erg prettig vond. Zoals nog even iets langer snoozen of een cola-ligt drinken in de middag om voldoende energie te hebben. Wat zijn mijn praktische tips?
1. Haast je niet in de ochtend
Je dag op een rustig tempo beginnen, waarin je niet gelijk je stress-systeem hoeft aan te spreken, is voor je eigen welzijn heel fijn. Zo zorg ik er voor dat ik nu een uur eerder mijn wekker zet om yoga in de ochtend te doen. Hierdoor begin ik mijn dag met een gezonde ademhaling waarin mijn lichaam klaar is voor de dag. En hoe fijn is het als je in de ochtend niet gelijk hoeft te rennen, maar je gewoon rustig kan ontbijten, je thee of koffie kan drinken en niet gehaast naar het werk moet.
2. Plan (adem)pauzes in
Een lunchpauze hebben op een drukke werkdag kan soms een uitdaging zijn. Toch heb ik gemerkt dat ik veel beter functioneer als ik dit wel doe. Want na een korte pauze, als is het maar 15 minuten, kan je toch even je snelle en adequate denken wat rust geven waardoor je oplaadt. Zelf kies ik er voor om tussen de middag tijd te hebben om te lunchen en het liefst met een korte wandeling voor wat frisse lucht. Ik zorg er dan voor dat ik even kort naar mijn bewuste ademhaling ga en weer in balans kom.
3. Probeer voldoende te bewegen
Zelf merk ik dat ik mijn hoofd goed kan leegmaken en tot rust kom door te wandelen. Ik kies er voor om vanuit werk naar huis te lopen, dit is ongeveer anderhalf uur. Zelf vind ik dit altijd erg lang klinken, maar de wandeling naar huis vliegt voorbij. Er is namelijk genoeg om te laten bezinken na een drukke dag. En soms is het ook heel erg fijn om een vriendin of mijn ouders te bellen.
4. Maak gezonde voedingskeuzes
Gezonde voeding is essentieel om voldoende energie gedurende de dag te hebben. Maar hoe doe je dit? Hoe zorg je er voor dat je niet elke dag dat koekje of die traktatie eet? Voor iedereen ligt dit anders, maar voor mij was het een knop die omging toen ik realiseerde dat ik door al die suikers en ongezonde snacks meer energie kwijt raakte, dan dat ik ervoor terugkreeg. Je lichaam moet namelijk al die snelle, ongezonde suikers en vetten verteren, waardoor je maar kort plezier hebt van de dopamine-kick. Bewust zien en voelen wat je in je mond stopt, maakt veel uit of je dan ook daadwerkelijk ervoor kiest datgene te eten.
5. Zorg voor voldoende ontspanning na werk
Op werk sta je aan. Je moet alert zijn en continu keuzes en besluiten nemen. Werkstress is dan ook iets wat erbij hoort op bepaalde momenten. Na werk heb je dan de kans om te ontspannen en dit kan je op verschillende manieren invullen. Zoals tijd besteden aan sociale contacten en zingeving. Zelf probeer ik gedurende de werkweek hier de balans in te houden. Zoals gezellige avondjes met vrienden of rustige avonden thuis met yoga en meditatie.
Samenvatting
Zelfzorg is niet alleen belangrijk voor jezelf, maar ook hoe jij je werk doet als huisarts. Het is niet vanzelfsprekend dat je als huisarts goed voor jezelf zorgt, daarom is het extra belangrijk dat je leert bewuste keuzes te maken die jou ondersteunen om je optimaal te laten voelen. Voor iedereen liggen deze keuzes anders. Zelf heb ik gemerkt dat ik in de ochtend graag yoga doe, pauzemomenten belangrijk voor mij zijn, dat ik geniet van de wandeling naar huis om mijn hoofd leeg te maken en dat ik daarnaast de balans probeer te houden in de avonden na werk voor ontspanning en zingeving. Op deze manier ben ik de beste versie van mezelf!
Schrijf je hier in voor yoga online voor je eigen zelfzorg. Gegeven door zorgverleners voor zorgverleners.
Op de hoogte blijven van nieuws, gezondheid, het werk als huisarts en mijn dagelijkse leven? Meld je hier aan om elke nieuwste blog in je e-mail te ontvangen.