Het ABC van mentale gezondheid

We weten dat als we fitter willen zijn gezond moeten eten, voldoende moeten bewegen en ongezonde gewoonten, zoals dagelijks snoepen, moet aanpassen. Maar wist je dat je mentale gezondheid ook aandacht nodig heeft? Om je goed te voelen is naast fysieke gezondheid, je mentale gezondheid essentieel. Lichaam en geest zijn nauw met elkaar verbonden. Dr. Candace Pert deed hier wetenschappelijk onderzoek naar en publiceerde meerdere relevante artikelen over de Mind-Body Medicine. Beiden moeten in balans zijn, dan voel jij je goed.  Wat is mentale gezondheid? Wat zijn de voordelen van mentaal gezond te zijn? In deze blog zal ik ingaan op deze vragen waarbij ik uitleg zal geven wat het ABC principe van mentale gezondheid inhoudt.

Most psychologist treat the mind as disembodied, a phenomenon with little or no connection to the physical body. Conversely physicians treat the body with no regard to the mind or the emotions. But the body and mind are not separate, and we cannot treat one without the other. ~ Dr. Candace Pert

Wat is mentale gezondheid

Er is geen definitie vanuit de WHO (Wereldgezondheidsorganisatie) wat mentale gezondheid is, doordat culturele verschillen, subjectieve evaluaties, concurrerende professionele theorieën dit moeilijk maakt. Mentale gezondheid wordt ook wel psychische gezondheid genoemd. Omdat de definitie onduidelijk is, betekent het niet dat we er niks over kunnen zeggen. We weten namelijk dat het onze emotionele, psychologische en sociale welbevinden omvat. Ieder van ons weet voor zichzelf wanneer hij of zij zich mentaal gezond voelt. Daarbij zijn namelijk gedachten positief, heb je weinig last van stress en voel jij je veerkrachtig om problemen van het leven aan te gaan.

De voordelen van mentale gezondheid

Als je mentaal gezond bent heeft dit voor jezelf en je privé-leven veel voordelen. Maar mentale gezondheid is niet alleen voor jezelf belangrijk. Het heeft ook effect op de samenwerking, want als jij je goed voelt kan je beter communiceren met anderen. En door betere communicatie worden er minder fouten gemaakt, ontstaan er minder ruzies en verlopen praktische zaken efficiënter. Voor jou persoonlijk is mentale gezondheid belangrijk want hierdoor loop je minder risico op zowel psychische als lichamelijke klachten en stoornissen. Mentaal gezond zijn is dus voor ieder van ons belangrijk om je eigen leven in balans te houden, moeilijke situaties aan te kunnen en je omgeving positief te benaderen. Hoe doe je dit?

Het ABC van mentale gezondheid

Om mentaal gezond te zijn gebruik ik het ABC principe van mentale gezondheid. Hierbij staat de A voor acceptatie, de B voor bewust zijn van je eigen gedachten en C van controle versus flexibiliteit. Het leven gaat nu eenmaal niet van een leien dakje. Dit betekent dat je in het leven te maken krijgt met tegenslagen en teleurstellingen. De ABC van mentale gezondheid kan je helpen om mentaal gezond te blijven.

Acceptatie

Hoe vaak verzet jij je tegen lastige emoties, een opdracht die niet loopt zoals je wilt of als je in de rij staat bij de supermarkt en eigenlijk haast hebt? Het leven is dynamisch, met mooie en ook lastige momenten. Verzet ontstaat bijna altijd bij situaties waar we eigenlijk een ander idee of uitkomst voor hadden gewild, dit ervaren wij als negatieve momenten. Dit verzet kost energie en geeft stress. Hoe sneller je een situatie dan ook accepteert zoals die is, hoe minder stress er zal zijn. Bij accepteren creëer je ruimte in de situatie en is er bereidheid te zien wat er is, zonder onze eigen wil of wens op de situatie te projecteren. Dit betekent niet dat je een passieve gedachten los laat op een situatie, zoals; ik zal dit wel accepteren of het is zoals het is. Op dat moment projecteer je namelijk weer een gedachten op de situatie. Accepteren is een actief proces waarbij je in het moment de situatie er laat zijn en ervaart wat er gebeurt zonder manipulatie van je eigen gedachten. Hierdoor zal je ervaren dat je mentaal minder moe wordt, minder stress zal ervaren en positiever in het leven staat.

Bewustzijn van je gedachten

Belangrijk voor mentale gezondheid zijn je gedachten. Gedachten hebben namelijk invloed op hoe jij je voelt en hoe je in het leven handelt. Het grootste gedeelte van ons handelen gebeurt vanuit onze onbewuste gedachten en een klein stukje vanuit onze bewuste gedachten. Deze onbewuste gedachten zijn aangeleerd zodat we in het leven automatisch kunnen handelen en  ons veilig voelen. Gedachten kunnen uiteindelijk ook patronen in je handelen worden, zonder dat jij je hiervan bewust bent. Omdat er geschat wordt dat er gemiddeld veertig- tot zestigduizend gedachten per dag voorbij komen, kan jij je voorstellen dat deze gedachten veel invloed op je dagelijks leven hebben en hoe jij je voelt. Want zijn deze gedachten met name negatief geprogrammeerd, dan zal jij je minder goed voelen, dan als je gedachten positief zijn. Waarom de één meer positieve gedachten heeft dan de ander komt door meerdere factoren. Opvoeding, genetisch profiel, hormonale invloed etc. hebben allemaal invloed op je gedachten en de vorming van gedachten patronen. Om je mentaal gezond te voelen gaat het erom dat je bewust wordt van je gedachten die je meenemen in hun stroom. Veel van de dagelijkse gedachten waaien voorbij zonder dat je hier naar handelt of dat ze invloed op je stemming hebben. Met name de negatieve gedachten die vaak onbewust hun invloed op jou gevoel hebben zorgen dat jij je mentaal niet goed voelt. Door bewust te worden van je (negatieve) gedachten, krijg je de kans ze te onderzoeken. Het is dan de keuze aan jezelf of je in de negatieve gedachten blijft geloven of niet. Door de bewustwording van je gedachten kan je in het moment reageren zonder invloed van je aangeleerde gedachten patronen.

Controle vs flexibiliteit

Om je mentaal zo gezond mogelijk te voelen is het belangrijk om wat flexibel in het leven te staan en niet teveel controle te willen hebben. Controle hebben is echter soms handig is het leven. Het maakt je efficiënt, het leven wordt overzichtelijk en zolang er controle is voel jij je rustig. Toch is het leven nu eenmaal grotendeels onvoorspelbaar en vasthouden aan hoe jij iets wil hebben maakt situaties niet makkelijker. Om in het leven om te kunnen gaan met veranderingen en onvoorspelbaarheden is het essentieel wat meer flexibel te zijn, hoe moeilijk dit soms ook lijkt. Het lijkt er namelijk op alsof ons denken gemaakt is om controle te willen houden over hoe je leven eruit ziet, hoe je lichaam oud wordt, wat je kinderen later gaan doen, hoe je partner zich moet gedragen tegenover jou, hoe jij je eten wilt hebben en ga zo maar door. Hierdoor vergeet je in het moment te zien wat er is. Misschien doet je partner niet wat jij wilt, maar door zijn/haar spontaniteit heb je nu wel dat ene reisje geboekt. Of misschien krijg je niet de gezonde maaltijd voorgeschoteld bij je vriendin waar je zo op had gehoopt, maar is er wel met zorg en liefde voor je gekookt. Door onnodige controle van ons denken creëren we spanning in ons leven die niet nodig is en waardoor je mentaal en lichamelijk met meer spanningen en minder energie rondloopt.

Hoe je mentaal gezond blijft

Het hierboven omschreven ABC principe om je mentaal zo gezond mogelijk te voelen is nuttig om je van bewust te zijn. Daarnaast zijn er nog een aantal praktische tips die ik je wil meegeven hoe je dagelijks kan werken aan mentale gezondheid voor jezelf.

1. Bewegen; niet alleen om je lichaam fit te houden is bewegen belangrijk, ook voor je mentale gezondheid is regelmatige bewegen essentieel. Hierdoor slaap je beter, ervaar je minder stress doordat gedachten patronen even niet de aandacht krijgen en voel jij je gelukkiger doordat het hormoon serotonine wordt aangemaakt.
2. Gezond eten; voeding is nodig voor een gezond lichaam en ook bepaalde bouwstoffen zijn belangrijk voor een gezond brein. Wanneer we ongezonde vetten eten, zoals chips en friet, of overdadig veel suiker binnen krijgen door frisdranken of snoep, dan weten we dat deze negatieve effecten kunnen hebben op ons lichaam. Maar niet alleen ons lichaam raakt door ongezond eten uit balans, ook onze mentale gezondheid. Om goed te kunnen denken (cognitie) heb je voldoende gezonde vetten, koolhydraten en eiwitten nodig. Thuisarts.nl geeft advies wat gezonde voeding is.
3. Mediteren; het beoefenen van meditatie is behulpzaam om het ABC principe van mentale gezondheid eigen te maken. Door te mediteren leer je situaties eerder en makkelijker te accepteren, wordt je sneller bewust van negatieve gedachten patronen in je dagelijks leven en ontdek je waar jij controle houdt in het leven waarbij stress ontstaat.

Op de hoogte blijven van nieuws, tips en informatie over het Coronavirus, gezondheid, het werk als huisarts en mijn dagelijkse leven? Meld je hier aan om elke nieuwste blog in je e-mail te ontvangen.